علت سرگیجه و سنگینی سر
دلایل یا علت سرگیجه و سنگینی سر چیست و چه عواملی باعث سردرد، سرگیجه و سنگینی سر می شوند؟ و برای درمان سرگیجه، درمان سنگینی سر و درمان سردرد چه باید کرد؟
یکی از اصلی‌ترین مواردی که بیماران مراجعه‌کننده به پزشکان و متخصصان مغز و اعصاب از آن گله دارند سرگیجه و سنگینی سر است.
سرگیجه، سنگینی سر و یا حتی احساس سبکی در سر ممکن است برای همه پیش بیاید و بسیار آزاردهنده نیز باشد، اما کم پیش می‌آید که این موارد خبر از یک بیماری وخیم و خطرناک داشته باشد. توجه داشته باشید که سرگیجه با گیجی سر تفاوت دارد.
در گیجی سر فرد حس منگی، سیاهی رفتن چشم، سبک شدن و یا احساس سنگینی در سر می‌کند. همچنین حالتی مانند مواج بودن را تجربه می‌کند و از سرگیجه نیز شکایت دارند.
گیجی سر به سرگیجه و احساس سبکی سر با هم گفته می‌شود. بهتر است در این حالت بیمار دراز بکشد تا مشکلش برطرف شود. البته ممکن است این حالات شدید باشند. همچنین می‌توانند همراه با احساس غش یا بیهوشی نیز باشند.
سرگیجه به حالتی گفته می‌شود که بیمار توهم چرخش داشته باشد یعنی حس کند که خودش یا محیط اطرافش در حال چرخیدن هستند. به عبارتی بیمار فکر می‌کند که خود یا محیط است درحرکت هستند.
علت سرگیجه یا گیجی سر و سنگینی سر چیست؟
در این مقاله قصد داریم به بررسی علت سرگیجه و سنگینی سر و ارائه راه‌هایی برای درمان آن بپردازیم با ما همراه باشید.
نشانه های سرگیجه: اگر شما احساس کاذب حرکت یا چرخش دارید ، اگر حس می‌کنید که سرتان سبک شده یا احساسی مانند حالت غش به شما دست می‌دهد، اگر تعادل خود را از دست دادید یا دچار عدم تعادل هستید و یا اگر حسی مانند شناور بودن یا سنگین بودن سرتان دارید احتمالاً دچار سرگیجه شده‌اید.
برای تشخیص علت زمینه‌ای سرگیجه باید به محرک‌های خاص دقت کرد مثلاً حرکت‌هایی که شما انجام می‌دهید یا موقعیت‌های خاصی که در آن‌ها شما دچار سرگیجه می‌شوید. همچنین طول مدت‌زمانی که سرگیجه شما طول می‌کشد و یا هر نوع علامت دیگری که احساس می‌کنید می‌تواند در تشخیص علت سرگیجه شما مؤثر باشد.
سرگیجه دورانی
سرگیجه دورانی نوعی سرگیجه است که در اثر تغییر ناگهانی یا موقتی در اتصال ساختارهای تعادل در مغز یا فعالیت ساختارهای تعادل در گوش داخلی رخ می‌دهد. این اتصال‌ها تغییرات وضعیت و حرکت را احساس می‌کند. تغییر وضعیت یا بلند شدن از حالت نشسته باعث تشدید این نوع سرگیجه می‌شود. گاهی سرگیجه دورانی به‌قدری شدید است که باعث استفراغ تهوع و به هم خوردن تعادل می‌شود. اما این قضیه مدت‌زمان طولانی ادامه نخواهد یافت پس از چند هفته بدن معمولاً با آنچه باعث سرگیجه شما سازگاری پیدا می‌کند.
کم پیش می‌آید که سرگیجه دورانی خبر از وجود یک مشکل عصبی جدی مثل سکته مغزی خونریزی مغزی یا ام‌اس باشد در این موارد معمولاً سایر نشانه‌های عصبی نیز در فرد بروز خواهند کرد. ازجمله دوبینی، ضعف یا کرختی صورت، اختلال تکلم ، عدم هماهنگی اندام‌ها یا مشکلات شدید تعادل.
علت سرگیجه دورانی چیست؟
میگرن وستیبولار: این نوع میگرن فراتر از یک بیماری سردرد است برخی افراد میگرنی تاری دید ، اختلالات بینایی و یا رویت نوارهای ضربان دار و چشمک‌زن را تجربه می‌کنند.
بیماران دیگر ممکن است سرگیجه دورانی یا سایر انواع سرگیجه را نیز تجربه کنند. این مورد ممکن است زمانی رخ دهد که حتی این افراد سردرد شدیدی نیز ندارند . این موضوع می‌تواند از چند ساعت یا چند روز به طول می‌انجامد و ممکن است با حساسیت به نور صدا و سردرد نیز همراه باشد.
بیماری منیر: این بیماری باعث می‌شود که مایع زیادی در گوش داخلی جمع شود. حمله‌های ناگهانی سرگیجه دورانی ویژگی این بیماری است و ممکن است تا چند ساعت به طول انجامد و همراه با شنیدن صدای زنگ در گوش احساس پر بودن گوش و یا کاهش شنوایی باشد.
سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم حمله‌ای BPPV: این نوع سرگیجه باعث رخ دادن سرگیجه دورانی شدید ولی کوتاه‌مدت می‌شود. این سرگیجه به دنبال تغییر وضعیت سر و زمانی رخ می‌دهد که مثلاً شما در رختخواب خود می‌چرخید یا صبح از خواب بلند می‌شوید این مورد شایع‌ترین علت سرگیجه دورانی است.
التهاب گوش داخلی: شروع ناگهانی سرگیجه دورانی که ممکن است به‌صورت مداوم و شدید تا چند روز به طول انجامد و همراه با استفراغ تهوع و عدم تعادل باشد می‌تواند نشانه التهاب گوش داخلی باشد شدید باشد و منجر به شوند که بیمار در بستر بماند. اگر علائم شدید باشند می‌توانند باعث از دست دادن ناگهانی شنوایی باشند در این حالت التهاب را لابیرنت می‌نامند. التهاب گوش داخلی که به آن التهاب حاد عصب دهلیزی نیز می‌گویند ، اگر خیلی شدید نباشد معمولاً فروکش کرده و خودبه‌خود از بین می‌رود.
نوروم آکوستیک: به تومور خوش‌خیم گفته می‌شود که روی عصب دهلیزی به وجود می‌آید که لیزی رابطه گوش داخلی با مغز می‌باشد. علائم نوروم آکوستیک شامل از بین رفتن تدریجی شنوایی و وزوز کردن گوش در یک سمت است که همراه با سرگیجه و عدم تعادل می‌باشد.
احساس غش
همانطور که گفتیم سرگیجه ممکن است باعث احساس غش و سبکی سر شود. البته در این حالت فرد هوشیاری خود را از دست نمی‌دهد. علت‌های رایج این نوع سرگیجه عبارت‌اند از: کاهش فشارخون و برون دهی ناکافی خون قلب.
از دست دادن تعادل یا عدم تعادل
عدم تعادل به معنی از دست دادن تعادل یا احساس بی‌ثباتی هنگام راه رفتن است. بیشترین علل این مشکل عبارت‌اند از:
اختلالات حسی ضعف بینایی و آسیب عصبی در پاها که بیشتر در سالمندان رایج است و باعث اختلال در تعادل آن‌ها می‌شود.
مشکلات داخلی دهلیزی: ناهنجاری‌های گوش داخلی نیز ممکن است باعث شود که هنگام راه رفتن به‌خصوص هنگام راه رفتن در تاریکی فرد احساس بی‌ثباتی کند.
داروها: عدم تعادل می‌تواند عارضه جانبی بعضی از داروها مثل داروهای ضد تشنج مسکن‌ها و آرام‌بخش‌ها باشد.
مشکلاتم عضلانی: اگر مفاصلی که وزن بدن را تحمل می‌کنند گرفتار ضعف عضلانی بشوند ممکن فرد است در حفظ تعادل دچار مشکل شود.
بیماریهای عصبی: اختلالات عصبی مختلف ممکن است باعث شود که تعادل به‌تدریج از بین برود ازجمله این بیماریهای عصبی می‌توان به پارکینسون و آتاکسی مخچه‌ای اشاره کرد.
علت سایر حس‌های مرتبط با سرگیجه مثل شناور بودن سر یا سنگینی سر چیست؟
اختلال گوش داخلی، سطح پایین آهن در خون، قند خون پایین، گرما و کم‌آبی، سرگیجه مزمن ذهنی و درونی ، عفونت گوش، برخی داروها و اختلالات اضطرابی از علت‌های مرتبط با سرگیجه هستند.
عوامل خطر
○ دریافت برخی داروها مانند داروهای کاهش‌دهنده فشارخون مسکن‌ها آرام‌بخش‌ها و داروهای ضد تشنج ممکن است باعث بروز سرگیجه شوند.
○ سن: افرادی که بیش از ۶۵ سال سن دارند در معرض ابتلا به بیماریهای هستند که باعث سرگیجه می‌شوند. همچنین احتمال دریافت داروهایی که باعث سرگیجه می‌شوند و این افراد بیشتر خواهد بود.
○ اگر شما فردی هستید که در گذشته سرگیجه داشته‌اید احتمال اینکه در آینده نیز دچار سرگیجه شوید بیشتر است.
○ سرگیجه می‌تواند باعث بروز مشکلاتی شود. خطر سقوط و جراحت را زیاد می‌کند، اگر در زمان رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین باشد احتمال تصادف را بیشتر خواهد کرد.
○ بهتر است در اسرع وقت با همراه داشتن یادداشتی از گزارش علائم خود هنگام سرگیجه به پزشک مراجعه کنید تا مشکلتان درمان شود اما اگر سرگیجه شما غیرقابل‌توجیه و شدید باشد و همراه با هر یک از حالت‌های زیر باشد حتماً هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
○ اگر بالاتر از ۳۸.۳ درجه دارید، اگر دید شما تار شده است، اگر حس می‌کنید ناگهان شنوایی خود را از دست دادید، اگر احساس ضعف در دست یا پای خود دارید، اگر دچار سقوط و دشواری در راه رفتن هستید، اگر حس درد در قفسه سینه یا تنگی و کندی سرعت تپش قلب را مشاهده کردید، اگر سردرد جدید متفاوت یا شدیدی همراه با سرگیجه شما رخ داد، اگر دچار سفت شدن شدید گردن شدید، اگر هوشیاری خود را از دست دادید، اگر تکلم شما اختلال رخ‌داده و یا در صورت بروز صدمه شدید در سر هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
اگر به سرگیجه دچار شدید این موارد را رعایت کنید
اگر احساس سرگیجه کردید خیلی سریع بنشینید یا دراز بکشید. اگر هنگام شب از رختخواب خود بیرون می‌آید از روشنایی‌های مناسب استفاده کنید. در صورت نیاز با عصا راه بروید. الکل کافئین و تنباکو مصرف نکنید.
از حرکت‌های ناگهانی بپرهیزید ازآنجایی‌که سرگیجه ممکن است باعث عدم تعادل شود ممکن است خطر سقوط و جراحت جدی را نیز به دنبال داشته باشد احتیاط کنید.
همچنین طبق تحقیقات یکی از اصلی‌ترین دلایل سرگیجه بی‌خوابی و کم‌خوابی است. بهتر است برنامه منظمی برای خواب خود داشته باشید.
درمان خانگی سرگیجه
آب: به‌اندازه آب بنوشید، کم آب شدن بدن یکی از اولین علائم گیجی است.
تنفس: تنفس صحیح می‌تواند به شما کمک کند تا از شر سرگیجه خلاص شوید. دم خود را ۵ ثانیه طول بدهید و هنگام بازدم نیز از ۵ تا ۱ بشمارید و این کار را تکرار کنید.
ورزش: گاهی برخی تمرینات ساده می‌تواند سرگیجه را برطرف کند از ورزش کردن غافل نشوید.
ماساژ: ماساژ دادن نیز می‌تواند باعث تسکین بیماری‌ها و مشکلات مختلف ازجمله گیجی شود.
ماست: هرزمانی که حس کردید که احساس گیجی شروع می‌شود می‌توانید یک‌کاسه پر ماست بخورید.
لیمو: آب نصف یک لیمو را در یک لیوان آب بریزید و به آن دو قاشق چای‌خوری شکر اضافه کنید. و این محلول را بنوشید.
تمرکز: اگر احساس سرگیجه و عدم تعادل می‌کنید بهتر است دراز بکشید و روی اشیایی که در اطرافتان ثابت هستند تمرکز کنید این کار باعث می‌شود که ذهن از تهوع سردرگمی و علائمی از این قبیل منحرف شود.
همچنین مصرف سیر، ریحان ، آب کرفس ، سرکه و عسل ، مکمل‌های آهن، چای بابونه، فسفر و نیترات نقره نیز . پیشنهاد می‌شود.
منبع: نیک استار
