کمخونی وضعیتی است که در آن میزان گلبولهای قرمز در بدن به سطحی کمتر از حد طبیعی برای سن کودک شما کاهش مییابد. این عارضه ممکن است باعث شود کودک شما رنگپریده به نظر برسد و احساس بدی مانند خستگی یا ضعف داشتهباشد. اگرچه این علائم ممکن است شما را نگران کند، اما شایعترین علل کمخونی مانند کمبود آهن معمولاً بهراحتی قابل درمان است، بهخصوص زمانی که در آزمایشگاه خوب برای کودکان زود تشخیص داده شود. علاوهبراین، والدین باید از اقداماتی که برای جلوگیری از این عارضه باید انجام دهند، آگاهباشند. از آنجایی که رشد سریع علت بالقوه این بیماری است، سال اول زندگی و نوجوانی دو گروه سنی هستند که در آن نوزادان و کودکان به طور ویژه در معرض کمخونی هستند.
کمخونی چیست؟
کمخونی یعنی گلبولهای قرمز کافی در بدن وجود ندارد. گلبولهای قرمز خون پر از هموگلوبین (پروتئین رنگدانهای خاص که حمل و رساندن اکسیژن به سلولهای دیگر بدن را ممکن میسازد) هستند. سلولهای ماهیچهها و اندامهای کودک شما برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارند و کاهش تعداد گلبولهای قرمز خون میتواند بر بدن استرس وارد کند. کودک شما ممکن است کم خون شود اگر بدن او:
- گلبولهای قرمز کافی تولید نمیکند. اگر او آهن یا سایر مواد مغذی کافی در رژیم غذایی خود نداشتهباشد(مانند کمخونی ناشی از فقر آهن)، ممکن است این اتفاق بیفتد.
- تعداد زیادی گلبول قرمز را از بین میبرد. این نوع کمخونی معمولاً زمانی اتفاق میافتد که کودک یک بیماری زمینهای داشتهباشد یا یک اختلال گلبول قرمز را به ارث بردهباشد (مانند کمخونی داسی شکل).
- گلبولهای قرمز را از طریق خونریزی از دست میدهد. این میتواند از دستدادن خون آشکار مانند خونریزی شدید قاعدگی، یا از دستدادن خون با درجه پایین طولانی مدت، شاید در مدفوع باشد. همه این مشکلات با تجویز پزشک برای تست کمخونی در آزمایشگاه خوب کودکان قابل تشخیص و درمان هستند.
علائم و نشانههای رایج کمخونی در کودکان چیست؟
- پوست رنگ پریده یا زرد
- گونهها و لبهای رنگ پریده
- پوشش پلکها و بستر ناخن ممکن است کمتر از حد معمول صورتی به نظر برسند.
- تحریکپذیری
- ضعف خفیف
- بهراحتی خسته میشود، بیشتر چرت میزند
- کودکانی که تخریب گلبولهای قرمز را تجربه میکنند ممکن است دچار زردی پوست یا چشمها شوند و یا ادرار تیره رنگ داشتهباشند.
کودکان مبتلا به کمخونی شدید ممکن است علائم و نشانههای دیگری نیز داشتهباشند:
- تنگی نفس
- ضربان قلب سریع
- دستها و پاهای متورم
- سردرد
- سرگیجه و غش
- سندرم پای بیقرار
وقتی بچهها مواد غیرغذایی میخورند!
کودکان مبتلا به کمخونی ناشی از سطوح بسیار پایین آهن در خونشان، ممکن است چیزهای غیرغذایی عجیبی مانند یخ، خاک، خاک رس، کاغذ، مقوا و نشاسته ذرت بخورند. به این رفتار هرزه کاری یا پیکا میگویند. پیکا اغلب در کودکانی رخ میدهد که آهن کمی دارند و میتواند باعث یبوست شود. در این کودکان، پیکا معمولا پس از تشخیص در آزمایشگاه خوب کودکان و درمان کمخونی با مکملهای آهن متوقف میشود. اگر کودک شما هر یک از این علائم را نشان داد، لطفاً به پزشک اطفال خود مراجعه کنید. حتی مقدار کمی کمخونی میتواند بر انرژی، تمرکز و توانایی کودک شما برای یادگیری تأثیر بگذارد. کمخونی ناشی از فقر آهن مزمن میتواند منجر به اختلال درازمدت و دائمی در رشد شود. در بیشتر موارد، یک شمارش خون ساده در آزمایشگاه خوب کودکان میتواند کمخونی را تشخیص دهد.
چگونه از کمخونی فرزندم جلوگیری کنم؟
کمخونی فقر آهن و سایر کمخونیهای تغذیهای را میتوان با اطمینان از اینکه کودک شما یک رژیم غذایی متعادل دارد، پیشگیری کرد. با پزشک خود در مورد هرگونه محدودیت غذایی خاص در خانواده خود صحبت کنید؛ زیرا ممکن است کودک شما برای جلوگیری از کمخونی به مکملهای غذایی نیاز داشتهباشد.
در اینجا راههایی برای پیشگیری از کم خونیهای تغذیهای کودکان وجود دارد:
- تا قبل از ۱۲ ماهگی به نوزاد شیر گاو ندهید: دادن شیر گاو قبل از آمادگی کودک ممکن است باعث از دستدادن خون در مدفوع او شود و همچنین میتواند میزان جذب آهن در روده را کاهش دهد.
- اگر کودک شیر مادر میخورد حداقل تا 4 ماهگی آهن کافی دارد: در 4 ماهگی نوزادانی که با شیر مادر تغذیه میشوند باید تا زمانی که به اندازه کافی غذاهای مکمل حاوی آهن (مانند گوشت قرمز یا غلات غنیشده با آهن) مصرف کنند، باید مکمل آهن دریافت کنند. با پزشک اطفال خود در مورد غذاهای مناسب برای این منظور و اینکه چه مقدار مکمل آهن اضافی مورد نیاز است صحبت کنید.
- اگر به نوزادتان شیر خشک میدهید: شیر خشک با آهن اضافهشده به کودک بدهید. شیرخشک با فرمول کم آهن میتواند منجر به کمخونی فقر آهن شود و نباید استفاده شود.
- پس از 12 ماهگی، ازدادن بیش از 2 فنجان شیر کامل در روز به کودک خودداری کنید: شیر، آهن کمی دارد و میتواند باعث احساس سیری در کودکان شود که میتواند میزان میل به سایر غذاهای غنی از آهن را کاهش دهد.
- به کودکان بزرگتر یک رژیم غذایی متعادل با غذاهای حاوی آهن بدهید: از منابع خوب آهن میتوان به گوشت قرمز، زرده تخم مرغ، سیب زمینی، گوجه فرنگی، لوبیا و کشمش اشاره کرد. تمام اعضای خانواده را به خوردن مرکبات یا خوردن سایر مواد غذایی حاوی ویتامین C تشویق کنید تا جذب آهن در بدن افزایش یابد. اگرچه سبزیجات سبز حاوی مقدار زیادی آهن هستند، آهن بسیاری از سبزیجات به شکلی است که جذب آن برای بدن دشوار است؛ اما ویتامین C میتواند کمک کند!
اگر فرزندم دارای اختلال ارثی گلبول قرمز باشد، چگونه میتوانم کمخونی را مدیریت کنم؟
پزشک اطفال شما احتمالاً در ابتدا برای تشخیص دقیق، شما را به یک آزمایشگاه خوب کودکان ارجاع میدهد تا پس از تشخیص، مراقبتهای حمایتی و آموزش در مورد شرایط خاص فرزندتان را به شما ارائه دهد.
نکته آخر
آزمایشگاه عماد از بدو تاسیس در خیابان مطهری تهران به مدت بیش از ۱۰ سال، خود را ملزم به رعایت اصول در حد امکان می داند که منجر به ارائه بهترین خدمات ممکن به مشتریان می شود. تلاش ما ارائه بترین خدمات با استفاده از بهترین روش های موجود در کشور، ارائه امکانات و محیطی مناسب برای بیماران می باشد.