پروستات چیست و چگونه درمان میشود
پروستات چیست؟ علت یا دلایل ایجاد پروستات چیست؟ اندازه طبیعی پروستات چقدر است؟ در ادامه به پاسخ این سوالات به روشهای درمان پروستات نیز می‌پردازیم. با نیک استار همراه باشید.
پروستات چیست؟ یکی از اعضای دستگاه تناسلی مردانه پروستات یا پروفسرته نامیده می شود. پروستات در ابتدای مجاری ادراری و در لگن خاصره قرار دارد و ابعاد و شکل آن مانند یک گردوی کوچک می باشد. در هنگام انزال پروستات منقبض می شود و در اثر این انقباض یک ماده شیری رنگ قلیایی به مایع منی اضافه می شود. ویژگی ژلاتینی مایع منی به دلیل همین مایع شیری رنگ اتفاق می افتد. به طور طبیعی و معمول حدود سی درصد از حجم مایع منی از این ترشح شیری رنگ قلیایی تشکیل شده است.
اندازه طبیعی پروستات چقدر است؟
بخشی از پروستات غده است. قبل از بلوغ غده پروستات کوچک بوده و رشدی ندارد. با شروع بلوغ و آزاد شدن تستوسترون غده پروستات شروع به رشد می کند. حجم غده پروسالت در سن بیست سالگی به حدودا 30 سی سی می رسد. در این هنگام رشد غده پروستات متوقف می شود و تا چهل الی پنجاه سالگی به همین اندازه باقی می ماند. در یک فرد سالم غده پروستات در حدود 20-25 گرم وزن دارد و ابعاد آن 2*3*4 می باشد.
از غده پروستات چه چیزی ترشح می شود؟
همانطور که می دانید غده های بدن به دو دسته برون ریز و درون ریز تقسیم می شوند. از آن جایی که ترشحات غده پروستات از طریق مجاری ادرار مردانه به خارج از بدن هدایت شده و بیرون می ریزد، غده پروستات یک غده برون ریز محسوب می شود. مایعی که از پروستات ترشح می شود شیری رنگ بوده و خاصیت قلیایی دارد. این مایع به همراه اسپرم ها در کیسه های حمل منی نگهداری می شود. در هنگام رابطه جنسی این مایع وظیفه حمل و نقل اسپرم ها را بر عهده دارد.
حدودا یک سوم منی از مایع شیری رنگ پروستات تشکیل شده است. این مایع قلیایی از اسپرم ها در محیط اسیدی واژن محافظت می کند. ترشحات پروستات ترکیبی از کلسیم، روی، اسید اسکوربیک، اسید فسفاتاز، آلبومین و آنتی ژن مخصوص پروستات PSA می باشد. آنتی ژن مخصوص پروستات پروتئینی است که در غده پروستات تولید می شود و در هنگام انزال همراه با مایع شیری رنگ به منی وارد می شود.
این آنتی ژن در زمان مناسب مانع از لخته شدن مایع منی می شود و حالت منی را حفظ می کند. ترکیبات لخته کننده موجود در مایع منی موجب می شود که منی اندکی پس از این که وارد مهبل شد لخته شده و به حالت ژل مانند در می آید و به دیواره رحم می چسبد. پس از 15 الی 30 دقیقه آنتی ژن مخصوص پروستات وارد عمل شده و این آنزیم لخته ها را در خود حل می کند و پس از آن مایع منی به حالت اولیه خود در می آید و اسپرم ها به راحتی و آزادانه می توانند در فضای داخل رحم حرکت کنند.
نقش غده پروستات در بدن چیست؟
مایع شیری رنگی که از غده پروستات ترشح می شود دارای آنزیم لخته کننده می باشد که در ترکیب با مایع منی باعث می شود منی حالت ژلاتینی داشته باشد. هنگام تخلیه منی غده پروستات منقبض می شود و مایع شیری رنگ از آن خارج شده با منی ترکیب شده و باعث افزایش حجم مایع منی می شود. مجرای دفران بر اثر واکنش های متابولیسمی اسپرم ها کمی اسیدی می باشد. محیط واژن نیز کاملا اسیدی است. PH این محیط بین 3.5 تا 4 می باشد.
اسپرم ها در این محیط اسیدی با این مقدار PH قادر به حرکت نیستند در نتیجه اسپرم ها توانایی باروری خود را از دست می دهند. ترکیب مایع ترشح شده از غده پروستات با منی باعث افزایش PH مجرای دفران و واژن می شود. مایع ترشح شده از پروستات قلیایی بوده و باعث افزایش PH محیط تا 6 الی 6.5 می شود. در این PH اسپرم ها توانایی حرکت و باروری خود را باز می یابند. در واقع مهمترین نقش غده پروستات ترشح این مایع نسبتا قلیایی برای خنثی سازی اسیدیته ی سایر مایعات می باشد و باروری و شانس لقاح بستگی کامل به این قضیه دارد. به عبارت دیگر غده پروستات نقش لازم و ضروری در فرآیند باروری و تولید مثل ایفا می کند.
علاوه بر باروری و تولید مثل پروستات در دفع ادرار نیز نقش مهمی دارد. در فاصله مثانه تا آلت تناسلی مجرای پیشابراه قرار گرفته است که پروستات آن را احاطه کرده است. با انقباض عضلات پروستات شدت جریان ادرار کاهش پیدا می کند و در واقع می توان از پروستات برای تنظیم شدت جریان ادرار کمک گرفت.
بیماری های پروستات
غده پروستات ممکن است درگیر سه نوع بیماری شود. در دو حالت بیماری های غده پروستات خطرناک نبوده و زندگی فرد را به مخاطره نمی اندازد اما در یک حالت بیماری بدخیم بوده و خطرناک می باشد. علائم و نشانه های بیماری های پروستات تقریبا مشابه هم هستند بنابراین تشخیص نوع دقیق بیماری کمی سخت است و باید حتما توسط پزشک متخصص و پس از چکاب ها، آزمایش ها و بررسی های مختلف صورت بگیرد. پروستات ممکن است با یکی از سه بیماری زیر در گیر شود.
یک) التهاب پروستات
التهاب پروستات یا پروستاتیت از بیماری های خوش خیم پروستات محسوب می شود و بر اثر یک عفونت میکروبی ایجاد می شود.
دو) بزرگی خوش خیم پروستات
BPH یا هایپر پلازی خوش خیم پروستات بیماری شایع و خوش خیمی است که باعث بزرگ شدن غیر سرطانی غده پروستات می شود. بیش از نیمی از مردان در سنین بالای پنجاه سال بزرگی خوش خیم پروستات را تجربه می کنند. این مشکل خطرناک نیست و زندگی فرد را با خطر مواجه نمی کند.
سه) سرطان پروستات
متاسفانه بزرگ شدن سرطانی پروستات یک بیماری بالقوه شدید و خطرناک می باشد. سرطان پروستات یک بیماری خطرناک است و زندگی طبیعی فرد را به مخاطره می اندازد.
نشانه های بیماری پروستات کدامند؟
عدم کارکرد صحیح پروستات و اختلال در عملکرد پروستات باعث بروز نشانه ها و علائمی می شود که با توجه به آن ها می توان پی به بیماری پروستات برد. لازم است در صورت ابتلا به علائم و نشانه های بیماری پروستات سریعا به پزشک مراجعه شود تا پزشک با بررسی های لازم و انجام آزمایشات مورد نیاز نوع بیماری پروستات را تشخیص دهد. معمولا با بزرگ شدن و ورم پروستات فرد دچار مشکلاتی می شود. از شایع ترین علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد
- تکرر ادرار
- کم بودن شدت دفع ادرار
- دفع ادرار به سختی
- کنترل نداشتن بر دفع ادرار
- عدم توانایی دفع ادرار
- بیدار شدن در طول شب برای دفع ادرار
- احتباس ادرار
- قطره قطره شدن ادرار
- کاهش قطر ادرار
- مشاهده خون در ادرار
چرا پروستات بزرگ می شود؟
دلیل اصلی بزرگ شدن پروستات هنوز مشخص نیست اما مواردی مثل سابقه فامیلی، دیابت، چاقی و کم تحرکی در بزرگ شدن پروستات تاثیر گذار هستند. ورم یا التهاب پروستات نیز بر اثر عوامل میکروبی به وجود می آید.
روش های پیشگیری از بیماری پروستات
تحقیقات نشان داده است که کمبود روی باعث ورم و بزرگ شدن پروستات می شود. مصرف مواد غذایی حاوی روی تاثیر قابل توجهی بر کاهش ورم و التهاب پروستات دارد. بنابراین به مردان توصیه می شود برای پیشگیری از پروستات از مواد غذایی حاوی روی و مکمل های حاوی روی به مقدار کافی استفاده کنند. آزمایشی که بر روی گروهی از مردان انجام گرفت نشان داد که مصرف حدودا 10 گوجه فرنگی در طول هفته خطر ابتلا به بیماری های پروستات را در مردان به نصف کاهش می دهد.
روش های درمان بیماری پروستات
همانطور که گفتیم بیماری پروستات به سه نوع تقسیم می شود. بسته به نوع و شدت بیماری روش درمان فرق می کند. اگر شدت بیماری کم باشد و بیماری از نوع خوش خیم باشد در مرحله اول درمان های دارویی صورت می گیرد. در مراحل بالاتر لیزر یا در مراحل پیشرفته جراحی برای درمان مورد استفاده قرار می گیرد. در بعضی از موارد شدت بیماری به حدی بالا است که پزشک مجبور می شود با جراحی تمام غده پروستات را خارج کند، پس از جراحی و خارج کردن این غده تمام مشکلات و علائم مربوط به این بیماری از بین می رود. متاسفانه بر اثر جراحی و خروج غده پروستات توانایی باروری فرد از بین خواهد رفت و فرد دیگر قادر به تولید مثل نمی باشد.
تشخیص نوع بیماری پروستات و درمان آن
برای تشخیص بیماری پروستات باید از بیمار معاینه صورت گیرد. از طریق معاینه، سونوگرافی و سیستوسکوپیريال سی تی اسکن بزرگی پروستات قابل تشخیص می باشد. در موارد حاد پروستات به صورت ناگهانی ملتهب و متورم می شود و حتی ممکن است باعث توقف ادرار شود.
اگر عفونت حاد پروستات درمان نشود منجر به سرطان پروستات خواهد شد که در صورتی که سرطان پروستات نیز تشخیص داده نشود و درمان نشود سایر اعضای بدن نیز درگیر خواهد شد. درمان بیماری پروستات بستگی به نوع و علت ابتلا به بیماری دارد. دو درمان متداول برای دو بیماری متداول پروستان به شرح زیر می باشد.
1) ورم پروستات
پروستاتیت یا ورم پروستات از شایع ترین بیماری های پروستات می باشد که بر اثر عوامل میکروبی ایجاد می شود. رابطه جنسی با زنان مختلف و جلوگیری از خروج مایع منی در حین انزال از عمده ترین دلایل ورم پروستات می باشد. قرار داشتن سوند یا وسایل دیگر در مجاری ادرار مردان و عمل های جراحی مجاری ادراری در مردان احتمال بروز پروستاتیت باکتریایی را افزایش می دهد.
عفونت هایی که موجب بروز پروستاتیت می شوند ناشی از باکتری ها و میکروب هایی هستند که از طریق رابطه جنسی قابل انتقال نبوده اند بنابراین در بیماران مبتلا به پروستاتیت باکتریایی احتمال انتقال عفونت از طریق رابطه جنسی به شریک جنسی وجود ندارد. با توجه به عامل ایجاد کننده پروستاتیت می توان آن را درمان کرد. در عفونت های میکروبی تجویز آنتی بیوتیک می تواند مفید باشد. به طور مثال تتراسایکلین ها در درمان عفونت های کلامیدیایی داروهای مفید و موثری محسوب می شوند. برای پیشگیری از پروستاتیت باید در طول روز آب کافی بنوشیید. ورزش منظم و تحرک کافی نیرز از دیگر عوامل پیشگیرانه در ابتلا به پروستاتیت می باشد.
2) سرطان پروستات
پیشرفت سرطان در پروستات سرطان پروستات نامیده می شود. معمولا رشد سرطان های پروستات کند و آهسته می باشد اما در بعضی از موارد سرطان پروستات رشدی سریع خواهد داشت. در اغلب موارد سرطان پروستات بدخیم بوده و خطرناک می باشد. این بیماری در سنین بالا رخ می دهد. معمولا به دنبال هایپرپلازی خوش خیم و با افزایش سن این سرطان اتفاق می افتد. علائم ابتلا به سرطان پروستات در مرحله اول انسداد ادراری می باشد که موجب افزایش سطح آنزیم PSA در خون می شود.
بعد از سرطان پوست این سرطان شایع ترین سرطان در بین مردان می باشد. در هشتاد درصد مردان بالای 65 سال این سرطان دیده می شود. از هر هفت مرد یک نفر در معرض ابتلا به این سرطان قرار دارد. قبل از پنجاه سالگی احتمال سرطان پروستات بسیار ناچیز می باشد. معمولا رشد این نوع سرطان آهسته بوده و تغییرات ناشی از سرطان محدود به محل درگیری می باشد. یعنی فقط شکل و اندازه غده پروستات بر اثر سرطان تغییر خواهد کرد.
البته در مواردی نادر ممکن است رشد سرطان سریع باشد و سرطان محدود به پروستات نشود و در ریه ها، غدد لنفاوی و استخوان ها نیز منتشر شود که بسیار خطرناک است. درمان موفقیت آمیز سرطان پروستات بستگی به زمان تشخیص این بیماری دارد. اگر در مراحل ابتدایی سرطان تشخیص داده شود درمان موفقیت آمیز خواهد بود.
برای تشخیص زود هنگام این بیماری مردان باید به علائم و نشانه های بیماری پروستات توجه کرده و آن ها را جدی بگیرند و در صورت مشاهده حتی یک مورد از نشانه های این بیماری به پزشک مراجعه کنند. از روش های درمان سرطان پروستات جراحی، هورمون درمانی و رادیوتراپی می باشد. در صورتی که سرطان به سایر بخش های بدن منتقل شده باشد از شیمی درمانی نیز در کنار این درمان ها استفاده می شود.
ارتباط بین بزرگی پروستات و رابطه جنسی
باور غلطی در بین مردم وجود دارد که بزرگ شدن پروستات را ناشی از رابطه جنسی زیاد می داند. این باور کاملا اشتباه است و دقیقا عکس ان صدق می کند. رابطه جنسی زیاد و سالم با شریک جنسی موجب شادابی و نشاط غده پروستات خواهد شد و رابطه جنسی کم و فواصل زیاد بین رابطه ها باعث تورم پروستات می شود.
اگر مبتلا به علائم پروستات هستید بخوانید
در صورت مشاهده علائم بزرگی پروستات و مخصوصا در صورت مشاهده هر گونه اختلالی در دفع ادرار باید به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه نمایید. پزشک با انجام آزمایش PSA و آزمایش ادرار عملکرد کلیه ها را مورد بررسی قرار می دهد. از کلیه ها، مثانه، پروستات و ادرار باقی مانده سونوگرافی می گیرد.
در صورت احتمال بزرگی پروستات پزشک با انگشت پروستات را معاینه می کند. ممکن است شما دارای علائمی خفیف باشید و شدت بیماری در شما کم باشد. علائم بزرگی پروستات با توجه به شدت بیماری به سه دسته خفیف، متوسط و شدید تقسیم می شوند. در نوع خفیف هنگام دفعادرار سوزش کمی وجود دارد و شدت جریان ادرار کمی کاهش پیدا کرده است.
در این حالت مثانه به راحتی تخلیه می شود و فرد از این نظر مشکلی ندارد. در حالت متوسط علائمی مانند دو شاخه شدن ادرار، قطع و وصل شدن ادرار، دفع ادرار با سوزش و فشار و زور زدن برای دفع ادرار مشاهده می شود. در این حالت ادرار به طور کامل تخلیه نمی شود و مقداری ادرار در مثانه باقی می ماند.
در حالت شدید جریان ادرار بسیار باریک و کم سرعت می باشد و حتی ممکن است جریان ادرار کاملا قطع شود و دفع ادرار با سوند صورت بگیرد. چنانچه هر یک از نشانه های خفیف، متوسط یا شدید بزرگی پروستات را داشتید حتما در کوتاهترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید.
جدیدترین روش های درمان پروستات کدامند؟
هنوز دارویی که بتواند باعث کوچکی پروستات شود کشف نشده است و اکثر داروها تسکین دهنده این بیماری هستند. داروهایی که امروزه در درمان بزررگی پروستات مورد استفاده قرار می گیرند داروهای شل کننده عضلات صاف می باشند. این داروها ( مانند امنیک، تامسولوسین، پرازوسین و ترازوسین ) باعث مهار گیرنده های آلفا که در پروستات و کپسول پروستات قرار دارند می شوند.
مهار گیرنده های آلفا باعث شل شدن گردن مثانه و باز شدن مجرای خروجی مثانه می شود و در نتیجه خروج ادرار به راحتی و بدون فشار صورت می گیرد. افراد مبتلا به بزرگی پروستات باید از مصرف شبانه مایعات خودداری کنند و با مصرف این داروها باعث روان شدن جریان ادرار صبحگاهی شوند.
داروهای بزرگی پروستات تا چه زمانی باید مصرف شوند؟
از ان جایی که این داروه نقش درمانی نداشته و با تسکین و مهار گیرنده های آلفا باعث باز شدن موقتی خروجی مثانه می شوند می توان گفت که تاثیر آن ها موقتی و منوط به مصرف دارو می باشد. بنابراین فرد مبتلا به بزرگی پروستات تا آخر عمر باید از این داروها استفاده کند.
عوارض مصرف داروهای پروستات
با توجه به این که داروهای شل کننده عضلات که در درمان بزرگی پروستات مورد استفاده قرار می گیرد باید طولانی و حتی در اغلب موارد مادام العمر مصرف شود لازماست از عوارض مصرف طولانی مدت این داروها که البته گریزی از آن نیست مطلع شوید. از عوارض مصرف داروهای شل کننده عضلات صاف می توان به موارد زیر اشاره کرد
- اختلال در ترشح مایع منی در حین انزال: مصرف این داروها باعث می شود گردن مثانه شل شده و در حین انزال باز بماند. در نتیجه بخش زیادی از مایع منی به جای اینکه از مجرا خارج شود وارد مثانه شده با ادرار دفع می شود.
- کاهش نعوذ: اثر شل کنندگی این داروها بر پروستات باعث شل شدن عضلات صاف کننده آلت تناسلی نیز می شود و نعوذ سفت با مشکل مواجه شده یا اصلا ممکن نمی باشد.
- کاهش فشار خون: مصرف این داروها همراه با داروهای کاهنده فشار خون ممکن است باعث افت شدید و ناگهانی فشار خون شود که این افت شدید ممکن است منجر به سرگیجه، سرد شدن اندام های تحتانی و یا حتی بر زمین افتادن فرد شود. بنابراین توصیه می شود داروهای شل کننده عضلات صاف در شب و قبل از خواب مصرف شود.
- داروهای دیگر: علاوه بر داروهای شل کننده عضلات صاف داروهای دیگری نیز هستند که از تبدیل تستوسترون به دهیدروتستوسترون جلوگیری می کنند. هورمون دهیدروتستوسترون بزرگترین محرک بزرگ شدن غده پروستات می باشد. مصرف این داروهای مهار کننده باعث کاهش و توقف تولید دهیدروتستوسترون شده در نتیجه روند بزرگ شدن حجم پروستات کاهش پیدا می کند. فیناستراید و دوتاستراید از داروهای مهار کننده این هورمون محرک می باشند. شش ماه پس از مصرف این داروها حجم غده پروستات در حدود سی درصد کاهش پیدا می کند. متاسفانه این کاهش حجم موقتی بوده و با قطع مصرف داروها از بین خواهد رفت. از مهمترین عوارض مصرف این داروها کاهش شدید میل جنسی مردان می باشد زیرا این داروها اثرات هورمونی دارد و تولید هورمون های جنسی را مختل می کند.
منبع: nikstar.ir
